Sevda Kurtoğlu
Emlakçı Salim Taşçı, kiralık konut fiyatlarının durdurulmasının formülünü, “Yüzde 25 zam sınırı kaldırılsın, 12 aylık TÜFE ortalamasını getirsin deniz durulur” diye açıkladı. Taşçı, konut sahiplerinin evlerine yüksek fiyatlar biçerek kiracıya baskı yapmasıyla ilgili ise, “İnsanın vicdanı kanunu olmalı” ifadesini kullandı. Kiracı ve ev sahipleri arasındaki tartışmalarının hızla arttığına dikkati çeken Taşçı, “Şu an mahkemelerdeki davaların yüzde 65’i kira tespit davaları” dedi. ATEM Başkanı Hakan Akçam ise, “Şu an konut üretimine çok önem verilmeli, devlet konut yapmalı. Devlet ev sahibi, vatandaş da kiracı olmalı. Yüzde 25 zam artışı keşke kademeli olsaydı ilk yıl yüzde 25 ikinci üçüncü yıl yüzde 40 gibi” diye konuştu.
Türkiye’de özellikle son 6 ayda kiralık gayrimenkul fiyatlarında durdurulmaz bir artış yaşanıyor. Buna karşın, hükümet ise kiralardaki fahiş yükselişi önlemek amacıyla bazı düzenlemeler ve tedbirler almaya devam ediyor. Ankara’nın ünlü emlakçılarından Taşçı ile Ankara Tüm Emlakçılar Esnaf Odası (ATEM) Başkanı Akçam, T24’ün sorularını yanıtladı. Taşçı ve Akçam, fiyat artışlarında arz talep uyuşmazlığının önemli etkisi olduğunun altını çizdi.
“Ev kiralarındaki artış enflasyona ya da asgari ücrete oranlı olsun”
Taşçı, yüzde 25 zam sınırı hakkında, “Türkiye’de özellikle 20 şehirde kiralar konusunda bir kargaşa yaşanıyor. Bunu sebebi daha önceleri Tüketici Fiyat Endeksine (TÜFE) uyuluyordu. Şu an yüzde 25 uygulaması uygulanıyor. Bu uygulamaya kadar hiçbir kiracıdan ev sahibinden sızlanma duymadım. Herkes 12 aylık TÜFE ortalamasına razıydı. Yüzde 25 sınırını kaldırırsın, 12 aylık TÜFE ortalamasını getirirsin, deniz durulur” değerlendirmesini yaptı.
Akçam ise, “Bir sonraki yıl mevcut kira yüzde 25’lik zamla enflasyonun altında kalacağı için ilk kiraya verirken fiyatları yüksek tutarak kendilerince çözüm üretiyor bu da kira fiyatlarında artışa neden oluyor. Ev kiralarındaki artış enflasyona ya da asgari ücrete oranlı olsun isterdik. Yüzde 25 zam artışı keşke kademeli olsaydı ilk yıl yüzde 25 ikinci üçüncü yıl yüzde 40 gibi” ifadelerini kullandı.
“İnsanın vicdanı, kanunu olmalı”
Taşçı, konut sahiplerinin evlerine yüksek fiyatlar biçerek kiracıya baskı yapmasıyla ilgili, “İnsanın vicdanı kanunu olmalı” dedi. Taşçı, şunları kaydetti:
“Ev sahibi, ‘Evimin değeri 5 bin. 5 bin liralık evde 3 bin liraya oturtmam’ diyor. Gidip kiracının kapısına dayanıyor, zam yapıyor. Ama kiracı da ‘devlet yüzde 25 sınır koydu, ben o kadar zam yaparım’ deyince de tartışma başlıyor. İnsanın vicdanı, kanunu olmalı. Hakkaniyet, vicdanın kanun olmasıyla başlar.”
Akçam ise mal sahiplerinin konutlarını kiraya verirken vicdanlı fiyatlar sunması gerektiğini söylerken, “Mal sahibi vicdanlı davranmalı. ‘Ev sahiplerinin konutları iki bin lirada kalsın’ demiyoruz ama evlerinin de 15 bin liralık 20 bin liralık konut olmadığını da bilmesi lazım. İki bin liralık konuta 20 bin lira istemek ‘mantıklı’ değil. Biz, Ankara’nın Çankaya ilçesinde bir grafik hazırladık. Çankaya’da kiralık ortalamasının 13 binle 73 bin arasında olduğunu tespit ettik. Ankara genelindeki kira bedeli ortalamasını da 12 bin 500 olarak belirledik” dedi.
Salim Taşçı
Mahkemelerdeki davaların yüzde 65’i kira tespit davaları
Kiracı ve ev sahipleri arasındaki tartışmalarının hızla arttığına dikkati çeken Taşçı, kimi zaman sonucun, şiddetle hatta cinayetle sonuçlandığını vurguladı. Birçok kiracı ve ev sahibinin mahkemelik olduğunu belirten Taşçı, şöyle devam etti:
“Mahkemelerde 5 yılı geçen evlerde mal sahibinin kira tespit davası açma hakkı var. Şu an mahkemelerdeki davaların yüzde 65’i kira tespit davaları. Bir konutta, kiracı 10 yıldan fazla oturmuşsa kira kontratının bitmesine 3 ay kala mal sahibi tebligatı yaptığı zaman otomatik olarak tahliye edilir. 10 yıldır aynı evde oturanları kapı dışarı etti ev sahipleri.
Evi boş olan mal sahipleri yüzde 25 sınırına ‘ben de takılırım diye 2 bin 500 liralık evlerini 10 bin lira’ yaptı. 2021’de 2 bin lira, 3 bin lira olan evler, şu anda 8bin, 10 bin lira oldu. Bunun sebebi de yüzde 25 sınırıdır. Yüzde 25 sınırını kaldırın piyasa oturur kargaşalar sona erer. Aksi halde bu iş daha da büyüyecektir. Cinayetlerin önüne geçilmeyecek duruma gelecektir.“
“Hükümet vatandaşa örnek olamıyor”
Taşçı, hükümetin zamlar konusunda vatandaşa örnek olamadığını belirterek, “Acaba hükümet kendisi örnek olabiliyor mu ki ev sahiplerine, yüzde 25 sınırı koyuyor. Sen akaryakıtı ucuzlatarak örnek mi oluyorsun, elektriği ucuzlatarak örnek mi oluyorsun, suyu ucuzlatarak örnek mi oluyorsun. Sen örnek olamıyorsan serbest piyasa ekonomisine müdahale edemezsin” dedi.
Meclis’in yeni yasama döneminde, Adalet Bakanlığı ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca hazırlanacak, “Fahiş kira artışı yapan ev sahiplerine hapis ve para cezası uygulaması” hakkındaki düzenlemeyi de değerlendiren Taşçı, şöyle konuştu:
“Bir kanun çıkarken tüm toplumu kucaklamalı, tek taraflı olmamalı. Aksi takdirde kargaşa olur. Şimdi ne yaptılar? kiracıyı ev sahibinin önüne attılar, ev sahibini de kiracının önüne attılar. İki tarafı birbirlerine düşman ettiler.”
“Göçün önüne geçilmediği sürece kira fiyatları artmaya devam edecek”
Taşçı, kira artış sebeplerinden bir diğerinin de Türkiye’ye doğru hızla devam eden göç olduğunu söyledi. Taşçı, “Kira fiyatlarının artmasını engellemek için yurt dışından gelen göçü engellemek de çok önemli. Göçün önüne geçilmediği sürece özellikle büyük şehirlerde kira fiyatları artmaya devam edecek” dedi.
“2,5 yılda yüzde 300’e varan artış yaşandı”
Akçam da pandemiyle başlayan ve Kahramanmaraş merkezli depremlerle iyice artan kiralık konut fiyatları 2-2,5 yılda yüzde 300’e varan artışlar yaşandığını söyledi. Akçam, satılık dairelerin fiyatlarının artmasının kiralık konut fiyatlarını artırdığını kaydederek, “Ev sahipleri iki milyonluk konutunu en az sekiz – on bin liraya kiraya vermek istiyor” dedi.
Hakan Akçam
“Kiralık konutu olan kişiler evlerini boş tutmayı tercih ediyor”
Akçam, kiralık konutu olan bazı vatandaşların evlerini boş tutmayı tercih ettiğini aktarırken şöyle konuştu:
“Kiralık konutu olan kişiler evlerini boş tutmayı tercih ediyor. Bu şekilde, evini ne zaman kiraya verirse versin karlı durumda olduğunu düşünüyor. Hükümetimizin boş konutlarla ilgili bir çalışması var. Adalet bakanı evini boş tutan ev sahiplerine vergi düzenlemesi yapılacağından söz etti. Evini kiraya verecek kişilere bir teşvik yapılacak. Bu konuyla ilgili Ticaret Bakanlığı’yla Adalet Bakanlığı’nın ortak çalışması bulunuyor. Yakın zamanda hayata geçmesini bekliyoruz.”
Akçam ayrıca, kiracıları evden çabuk çıkarmak amacıyla son dönemde ev sahipleri tarafından özellikle bekârların ve öğrencilerin tercih edildiğini vurguladı.
“Sosyal konuta önem verilmeli”
İki konutu olan vatandaşların üçüncü konut aldıklarında ciddi bir vergiyle karşı karşıya getirilmesini savunan Akçam, sosyal konut önerisinde bulundu. Akçam, “Şu an konut üretimine çok önem verilmeli, devlet konut yapmalı, devlet ev sahibi, vatandaş da kiracı olmalı. Sosyal konuta önem verilmeli” dedi.
İlan portallarında düzenleme yapılmalı
Akçam, kiralık konutların yüklendiği ilan portalları konusunda düzenleme yapılması konusunda çağrı yaptı. Akçam, “İlan portallarında vatandaş kendi konutunu kiraya vermek istediği zaman, 10 bin lira kiralık bedeli yazıyor. 2 dakika sonra 15 bine, 20 bine çıkarıyor. Bununla ilgili acilen ilan portalları tarafından düzenleme yapılmalı. Maksimum artış ve bir ay içindeki değişikliğe sınır koyulmalı. Değişse bile belli oranlarda yapılmalı. Ticaret Bakanlığı ilan portallarıyla görüşerek düzene sokabilir” önerisinde bulundu.
